بررسی تأثیر نانوذرات اکسیدآهن و روی بر بافت کبد و عضله در ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss)

با توجه به تولید روز‌افزون نانو‌ذرات روی و اکسید‌آهن و کاربرد‌های مفید آنها در سیستم‌های بیولوژیک، تاکنون مطالعات کمی در زمینه اثرات جانبی این مواد بر بدن جانداران صورت گرفته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات تغذیه‌ای نانو‌ذرات روی و اکسید‌آهن بر بافت‌های کبد و عضله ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchusmykiss) بود. برای این منظور تعداد 420 قطعه ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (با میانگین وزن اولیه 7/4±45 گرم) از یکی از مزارع پرورش ماهی تهیه و بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. بلافاصله ماهیان ضد‌عفونی و به مدت 10 روز با شرایط آزمایشگاهی سازش یافتند. سپس ماهیان به صورت تصادفی به هفت گروه تقسیم شدند، گروه اول به عنوان شاهد در نظر گرفته شد و سایر گروه‌ها به ترتیب مقادیر 10، 50 و 100 میکرو‌گرم از نانو‌ذرات روی و اکسید‌آهن را در هر گرم غذا به مدت 60 روز دریافت کردند. جهت بررسی‌های بافتی نمونه‌برداری در روز‌های صفر، 30، 60 و 75 (15 روز پس از قطع تغذیه با نانوذرات) انجام شد. نتایج حاصل از مطالعه بافت کبد و عضله با رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین_ائوزین در گروه‌هایی که نانو‌ذرات روی و اکسید‌آهن را دریافت کرده بودند نشان دهنده آسیب‌های جدی در هپاتوسیت‌های کبدی از جمله: لیپیدوز، التهاب و بر‌هم ریختن نظم لبول کبدی بود. با توجه به نتایج موجود می‌توان نتیجه گرفت که کاربرد نانوذرات روی و اکسید‌آهن در شرایط in vivo حتی در مقادیر کم در کبد اثرات سوء بافتی دارند در حالیکه سبب بهبود شاخص‌های رشد قزل‌آلای رنگین‌کمان می‌شوند.